Wywiad i przekład wierszy na język polski Izabella Teresa Kostka.
Intervista e traduzione in lingua polacca Izabella Teresa Kostka
*
Rita Bonetti pochodzi z Bolonii, absolwentka archeologii, mieszka w San Lazzaro di Savena, gdzie zajmuje się prehistorią i ewolucją człowieka. Jako prozaik opublikowała zbiór opowiadań napisanych wspólnie z dwoma innymi autorami, zatytułowany „Królowe obrazów” (wyd. Armando Siciliano). Niektóre indywidualnie napisane opowiadania znajdują się w antologii mikroopowiadań „W paru słowach” (wyd. Puntacapo ). Opublikowała cztery antologie poetyckie: „Zasiałam perły w burzy” (wyd. Urso, 2019), „Niebieskie okiennice” (wyd. Armando Siciliano, 2019), „O miłości i innych sprawach” (wyd. Bertoni, 2022), „A bezlitosny błękit” (wyd. Bertoni, 2024). Jej teksty ukazywały się w czasopismach, blogach literackich i licznych antologiach, także powiązanych z konkursami literackimi, w niektórych z nich otrzymała ważne nagrody. Nagrodzona za pojedynczy wiersz w konkursie Guido Gozzano 2023. Kilka jej tekstów zostało przetłumaczonych na język arabski i kataloński. Niektóre spektakle teatralne i muzyczne, oparte na jej wierszach i tekstach, były już wystawiane i będą wkrótce przedstawione w Bolonii i innych miastach regionu Emilii.Jej wiersze zostały wybrane w do rubryki gazety „La Repubblica / Republika” (Bolonia, maj 2019 i styczeń 2020; Mediolan, czerwiec 2021; Turyn, marzec 2023). Znajduje się w gronie 10 laureatów Konkursu <AURORA, Warsztat poetycki gazety „La Repubblica”>, wybranych spośród wszystkich tekstów opublikowanych w 2023 roku.
*
Rita Bonetti, bolognese DOC, laureata in Archeologia, vive a San Lazzaro di Savena dove svolge la sua attività di studiosa della Preistoria ed Evoluzione umana. Come scrittrice di narrativa ha pubblicato una raccolta di racconti scritti a tre mani con altre due socie di scrittura dal titolo „Le regine di quadri” (A. Siciliano editore). Alcuni racconti scritti individualmente, sono compresi nell’antologia di microracconti „In poche parole” (Puntacapo Editrice). Ha pubblicato quattro sillogi poetiche: „Ho seminato perle nella tempesta” (Urso Editore, 2019), „Persiane Blu” (Armando Siciliano Editore, 2019), „D’amore e di altre storie” (Bertoni Editore, 2022), „Un azzurro spietato” (Bertoni Editore, 2024). Suoi scritti sono apparsi in riviste, lit-blog e in numerose antologie, anche legate a premi letterari, in alcuni dei quali ha ricevuto anche importanti riconoscimenti. Ha ricevuto la Menzione D’onore per la sez. Poesia singola al Premio Guido Gozzano 2023. Diversi testi sono stati tradotti in arabo e in catalano. Alcuni spettacoli teatrali di recitazione e musica incentrati su poesie e testi di cui è autrice, sono andati e andranno ancora in scena a Bologna e in altre città emiliane. I suoi versi sono stati selezionati nello spazio <La bottega della Poesia> de „La Repubblica” ( Bologna, maggio 2019 e gennaio 2020; Milano, giugno 2021; Torino, marzo 2023). È compresa tra i 10 vincitori del Concorso <AURORA, Bottega della poesia della Repubblica>, selezionati fra tutti i testi pubblicati nel 2023.
***
FLASH POETICO IN TRE PASSI/ POETYCKI FLASH W TRZECH KROKACH ( wersja polskojęzyczna poniżej)
*
1.I.T.K.: Tommaso Giartosio disse: “La scrittura è un atto di potere. Aumenta il nostro potere. Noi scriviamo, e nel momento in cui scriviamo siamo i salvati: con la scrittura si ottiene la salvezza e la si esibisce.” Lei è d’accordo con questa affermazione? Usa la poesia come uno scudo?
R.B.: Si scrive quando si vuole far arrivare qualcosa di noi a qualcuno. La poesia è allora una sorta di carta d’identità, mi racconta e racconta al mondo chi sono, senza maschere, senza imbrogli, senza doversi fingere migliori .
Il Poeta può servirsi anche della Poesia per diffondere valori etici, primo fra tutti quello della gratuità dell’atto creativo in arte, la sua non assoggettabilità al potere economico.
Il poeta non si distanzia mai dal proprio tempo, in fondo lo scrivere poesia non salva, ma tuttavia è necessario in quanto il suo valore è la testimonianza.
2.I.T.K.: Qual è il suo estro creativo, quell’impulso alla creazione artistica e intellettuale?
R.B.: La mia poesia è testimonianza di vita, e in quanto tale, non può essere ridotta a mero prodotto di laboratorio. ll processo creativo di tradurre in parole il bisogno urgente del sentimento profondo che ha sedimentato in coscienza, sintetizza le confessioni e le osservazioni quasi diaristiche che accompagnano l’esistenza e il travaglio doloroso dell’assenza.
3.I.T.K.: Seguendo le parole della grande Alda Merini: „Dio mio spiegami come si fa ad amare la carne senza baciarne l’anima”, qual è il suo concetto di amore?
R.B.: Il poeta scava nella propria interiorità e si svela al mondo tramite la parola, che in questo caso non è portatrice di concretezza, ma di emozioni. Così l’innamoramento, con la sua tempesta di emozioni, è il momento che ci fa vedere più chiaramente non solo l’oggetto o il soggetto del nostro amore, ma le nostre debolezze e i bisogni di cui non siamo consapevoli. La mia poesia nasce da un sentimento sincero nel tentativo di rievocare e abbracciare un amore disarmante e totalizzante che satura di significato le parole.
*
1.I.T.K.: Tommaso Giartosio powiedział: „Pisanie jest aktem władzy. Zwiększa naszą moc. Piszemy i w chwili pisania jesteśmy zbawieni: poprzez pisanie uzyskujemy zbawienie i okazujemy je.” Czy zgadzasz się z tym stwierdzeniem? Czy używa poezji jako tarczy?
R.B.: Piszemy, gdy chcemy komuś przekazać coś o sobie. Poezja jest wtedy swego rodzaju dowodem tożsamości, mówi o mnie światu, mówi o tym kim jestem, bez masek, bez oszukiwania, bez konieczności udawania kogoś lepszego. Poeta za pomocą poezji może także szerzyć wartości etyczne, przede wszystkim bezinteresowności aktu twórczego w sztuce i jego niepodporządkowanie władzy ekonomicznej. Poeta nigdy nie dystansuje się od swoich czasów, pisanie poezji nie zbawia, a mimo to jest konieczne, gdyż jego wartością jest bycie świadectwem czasów.
2. I.T.K.: Jaki jest Twój poryw twórczy, ten impuls do działalności artystycznej i intelektualnej?
R.B.: Moja poezja jest świadectwem życia i jako taka nie może być sprowadzona do czysto laboratoryjnego wytworu. Twórczy proces przekładania na słowa pilnej potrzeby głębokiego uczucia, które osadziło się w świadomości, podsumowuje wyznania jak w dzienniku, opisującym obserwacje towarzyszące istnieniu i bolesnej nieobecności.
3. I.T.K.: Idąc za słowami wielkiej Aldy Merini: „Mój Boże, wyjaśnij mi, jak kochać ciało, nie całując jego duszy”, jakie jest Twoje pojęcie miłości?
R.B.: Poeta zagłębia się we własne wnętrze i objawia się światu poprzez słowo, które w tym przypadku nie jest nośnikiem konkretu, ale emocji. Zakochanie się, wraz z burzą emocji, to moment, który pozwala nam wyraźniej zobaczyć nie tylko przedmiot lub podmiot naszej miłości, ale także nasze słabości i potrzeby, których nie jesteśmy świadomi. Moja poezja rodzi się ze szczerego uczucia, próbując przywołać i zawrzeć w sobie całą rozbrajającą i wszechogarniającą miłość, która nasyca słowa znaczeniem.
***
TRE POESIE SCELTE / TRZY WIERSZE WYBRANE
*
ESTATI DELLA MIA INFANZIA
Sono figlia delle estati
della mia infanzia
della tovaglia immacolata della domenica
dell’odore di sugo
che infesta le scale dal primo mattino
di quel balcone a precipizio
della tenda verde che assorbe il sole
e aldilà, tutto quel blu
che non ha fine
delle sere tese nel cielo
poi rintanate nel buio di un acero
odoroso di pioggia
È dall’infanzia che inizia la nostra morte
*
LATA MOJEGO DZIECIŃSTWA
Jestem dzieckiem lata
mojego dzieciństwa
nieskazitelnego niedzielnego obrusu
zapachu sosu
nawiedzającego schody od wczesnego ranka
przepastnego balkonu
zielonej zasłony pochłaniającej słońce
i poza nią tego całego błękitu,
który nie ma końca
wieczorów rozpostartych na niebie
schowanych w ciemności klonu
pachnącego deszczem
Od dzieciństwa zaczyna się nasza śmierć
***
LA FINE DELLE COSE
La fine delle cose
è nello spegnersi delle parole
nel silenzio che resta
al centro della ferita
le parole taciute
che non potrai mai coniugare
disegnano un solco
negli angoli acuti della memoria
come un filo spezzato
come una pagina bianca
che prima era solo neve
*
KONIEC RZECZY
Koniec rzeczy
tkwi w wymieraniu słów
w ciszy pozostającej
w środku rany
przemilczane słowa,
których nigdy nie połączysz
rysują bruzdę
w ostrych zakamarkach pamięci
jak zerwana nić
jak pusta strona,
która wcześniej była tylko śniegiem
***
POST MORTEM
Dovevamo sgombrare la stanza
e facemmo un mucchio gettato a terra
di maglie camicie abiti foulard
impregnati del suo odore
perle infilate da pochi soldi
un borsellino di plastica blu
Così buttammo tutto quanto
sangue e cuore
l’anima in dono agli altri vecchi, se serviva
Per noi, qualche borsetta
l’oro era poco ed è sparito
chissà chi l’ha venduto
nemmeno quella cena in suo ricordo
come si era detto
Sono niente si sa
le cose accumulate in una vita
lo leggo sempre
ogni giorno
nei sottotitoli
*
POST MORTEM
Musieliśmy posprzątać pokój
i zrobiliśmy na podłodze stos
swetrów, koszul, sukienek, szalików
nasyconych jej zapachem
tanie nawleczone perły
niebieską plastikową torebkę
Wyrzuciliśmy wszystko
krew i serce
duszę jako dar dla innych starych ludzi, jeśli potrzeba
Dla nas jakaś torebka
złota było mało i zniknęło
kto wie, kto je sprzedał
nie było nawet kolacji ku jej pamięci
jak powiedziano
Są niczym, to wiadomo,
rzeczy nagromadzone przez całe życie
czytam o tym zawsze
codziennie
w napisach
*
PODTEKST KULTURALNY 